Genel Esaslar:

Bir yelkenli için trim yapılırken 4 temel durum göz

önünde bulundurulmalıdır:

-Hava

-Dalga

-Süreklilik

-Öncelikler

Hava ile ilgili trimler rüzgar ve yağış durumlarınıiçerir. Rüzgar temel olarak 5 farklı etki

şiddetindedir: yok denecek kadar az rüzgar(1-2 bofor), hafif hava(2-3 bofor), orta

hava(4-5 bofor), sert hava(6-7 bofor), fırtına(8+ bofor). Trim yapılırken gerçek

rüzgara göre değil, zahiri rüzgara göre yapılır, çünkü yelkenlere etkiyen rüzgar,

tekne hızının hesaba katıldığı zahiri rüzgardır. Yağış ise sıklık, şiddet ve tür(kar, dolu,

tipi) özelliklerine göre dikkate alınır.Yelken üzerindeki trimler dalgasız deniz ve çalkantılı denize göre farklılık gösterir.Teknenin, sakin ve dalgasız denizlerde hızlı ve dosdoğru gitmesi beklenirken;

çalkantılı denizlerde dalganın etkisiyle yön değiştirmesi, yoldan ve hızdan kaybetmesi olağandır. Bu durumda teknenin trimini dalgaları aşacak ve kolay hızlanacak bir şekilde yapmak akılcı olur.

Tekneyi trim ederken çevredeki süreklilik önemlidir.Tekne triminin sabit ve hareketli donanımlar üzerinden yapıldığını varsayarsak her trimin her zaman kolaylıkla yapılamayacağını baştan kabul etmek gerekir. Ayrıca iyi giden bir tekne üzerinde gerekli olmadıkça fazla değişiklik yapmak tekneyi yavaşlatabildiği gibi oldukça zahmetlidir. Denizdeki yerel sağanakların varlığı ve sıklığı, özellikle Marmara gibi denizlerde yadsınamayacak bir gerçektir. Tekne her şeyden önce kullananın önceliklerine göre trim edilmelidir. Kimisi tekneyi uzun ömürlü kullanmak ister, kimisiyse onu bir yarış gurusu haline getirmek. Kimi seyirlerde kuvvetli orsalama tercih edilir, kimisindeyse azami hız veya manevra.Kaptan burnu kurtarmayı ya da çatışmayı önlemeyi düşünebilir. Tekne hata Kabul etmeyen profesyonel bir trime ya da hataya tahammül eden amatör bir trime sokulabilir. İyi denizciler, tekneyi önceliklerine göre trim ederler.

Not: Trim, dümencinin hareketlerine paralel olarak yapılır. Yelken üzerinde yapılan her değişiklik, dümenle uyumlu olmak zorundadır.

TEKNE TRİM EDİLEREK 5 TEMEL SEYİR ÖZELLİĞİ VARDIR

1) HIZ

2) ORSALAMA YETENEĞİ

3) DÜMEN ÇEKMESİ

4) TEKNENİN YATIKLIĞI

5) YALPALAMA

Not: Bahsi geçecek trimler tek anayelken ve tek önyelkenden oluşan tek direkli kesirli/tam

armadan oluşan monohull(tek gövdeli) sloop(şalopa) yelkenli tekneleri içindir.

Trim Terminolojisi:

Ana Yelken Iskotası(Main sheet)Bumbayı bir palanga düzeneğiyle anayelken arabasına bağlayan ve bumbanın bağlantı yerine uzaklığını ayarlayarak ana yelkenin kumanda edilmesini sağlayan halat.

Ana Yelken Arabası(Traveller)Ana yelken bumbasının tekne orta hattıyla yaptığı açıyı doğrudan yönlendiren hareketli trim düzeneği.

Pupa Palangası(Boomvang)Direk ile bumba arasındaki açıyı ayarlayan palanga sistemi.

Arka Yaka/Alt Yaka/Altabaşo Halatı(Outhaul)Ana Yelkenin güngörmez yakasının bumba ile birleşen köşesinin(clew), bumbanın en gerideki noktası ile arasındaki mesafeyi ayarlayan trim düzeneği.

Ana Yelken Mandarı(Main Halyard)Ana Yelkeni direğin tepesine yelkenin orsa yakası üst köşesinden çekerek basan halat.

Kanigam(Cunningham)HalatıAna Yelkenin orsa yakasını aşağı doğru kastıran düzenek.

Balançina/Mantilya(Topping Lift)Bumbayı en gerideki ucundan direğin tepesine doğru çekerek kaldıran halat.

Kıç ıstralya(Backstay)Teknenin direğini en üst noktasından geriye doğru çeken gerilim. Bazı teknelerde direğin 2/3 üstünden runner/checkstay dediğimiz düzenekle direğin geriye doğru gerilimi biraz daha yanlara açılmıştır. Ancak bu tekneler tramola ve kavançalarda gerilimin sağlandığı noktayı sürekli değiştirmek zorundadır.

Baş ıstralya(Forestay)Teknenin direğini en üst noktasından teknenin başına doğru çeken gerilim. Bazı teknelerde direğin 2/3 hizasından direği, direk ile başıstralya arasındaki bir noktaya doğru kastıran babystay bulunur. Tramolalarda ve balon kullanımında zorluk çıkartır.

Cenova Mandarı(Genoa Halyard)Cenovayı başıstralya hattından direğin tepesine üstten kastırarak basan halat.

Cenova Iskotası(Genoa Sheet)Cenovanın güngörmezle alt yakasının birleştiği köşesinin(clew) cenova arabasına uzaklığını ayarlayarak cenovayı kumanda eden halat.

Cenova Arabası(Genoa Traveller)Cenova ıskotasının cenovayı tekneye doğru çekme noktasını belirleyen hareketli düzenek.

Iskota Yönlendiricisi(Barber Hauler, Tweeker)Balon ve cenovaların ıskota çekiş noktalarının teknenin boyuna hattına olan uzaklığını ayarlamaya yarayan makaralı düzenek.

Tüyler(Telltales)Yelkenin üzerine konduğu yerdeki hava akımını anlatır. İyi trimlenmiş bir yelkendeki hava akımı genellikle rüzgaraltı ve rüzgarüstü tüyleri birbirine paralel uçuşturacak şekildedir. Tüylerden yararlanılarak rüzgarın yelkene uygun açıdan girip girmediği tespit edilebilir. Aynı zamanda ana yelkenin güngörmez yakasında hava akımını anlatan kurdeleler vardır.

Yelkenin Toru(draft/draught)Yelkenin en torbalaşan çukur yerine yelkenin toru denir. Torun yeri ve miktarı trimde oldukça önemlidir.

Büküm(helezon/twist)Gerçek rüzgar hızı denizden göğe yükseldikçe artar. Teknenin hızının dikkate alındığı vektör bileşenlerinin etkisiyle zahiri rüzgar yükseklerde daha bir kıça kaymış şekilde yelkene etki eder. Bu sebeple yelkenin üst kısımları rüzgaraltına daha çok bırakılmalıdır. Bu da ancak yelkende bir büküm yaratmakla mümkün olur. Ayrıca büküm sayesinde yelkenin rüzgar kaçırması sağlanabilir. Büküm, cenova için arabanın konumuyla, ana yelken için bumbanın yüksekliğiyle ayarlanır. Yelkenlerde fazla büküm her zaman az büküme göre daha iyidir, çünkü bükümün fazla olması demek, dümende kolaylık demektir.

Kanal(groove)Yelken trimi, tekne hızı ve orsa gidebilme kombinasyonunun oluşturduğu dar seyir yolu. Yelkenin bükümü arttıkça kanal genişler. Tekne kanala girdiğinde rahat ve etkili yol alır.

Güngörmez(leach)Yelkenin teknenin kıçına bakan yakasına güngörmez yakası denir. Güngörmez yakası bize yelkenin bükümünü en iyi anlatan yakadır. Açık güngörmez bükümün çok olması, kapalı güngörmez bükümün az olması demektir.

Dip Camadanı(flattening reef)Yelkenin güngörmez yakasını bumbanın ucuna ve aşağıya doğru çeken yardımcı trim halatıdır.Güngörmez ipi(leach cord)Yelkenin güngörmez yakası pırpırladığında, yelkenin hırpalanmasını önlemek için kasılmalıdır. Böyle bir durum yoksa gevşek bırakılmalıdır.

Salma(Keel)Birçok yelkenlide sabittir. Yelkenli teknelerin rüzgara karşı gidebilmesini sağlayan teknenin gövdesinin altında bulunan eklenmiş ağırlıktır. Rüzgarın yelkenler üzerinde yarattığı tekneyi yatırma direncini,suyun altında karşılayarak,teknenin kerteriz doğrultusunda gitmesini sağlayar. Yarış yatları için bu ağırlık 3.5 tonu bulabilir. Salma ağırlığı, rüzgar ve dalga etkisine tepki olarak yarattığı karşı moment/tork sayesinde teknenin devrilmesini engeller.

TRİM 4 TEMEL DURUMA YAPILIR:

1) BÜKÜM

2) DERİNLİK

3) TOR YERİ

4) TEKNEYE AÇI