ANA YELKEN TRİMİ

Ana yelken hızdan ziyade tekneye ivme ve yön veren, dümen dengesini sağlayan ve teknenin yatma derecesini 1. dereceden etkileyen yelkendir. Bu nedenle yanlıs trim edilmis bir ana yelken teknenin dengesini olumsuz yönde etkileyecektir.

Orsa ve Dar Apaz için:

1) Doğru bükümü ıskotayı kullanarak ayarlayın. Doğru bükümü bulmak için pratik bir yol yelkenin üst çıtasının bumba ile paralel olması veya üst kurdelenin kıça doğru uçmasıdır. Unutmamak gerekir ki büküm doğrudan güngörmezin konumunu etkiler.Oldukça açık bir güngörmez teknenin orsa çekmesini azaltır. Bu kullanım hafif havalar ve çalkantılı denizler için kullanıslı olur.Güngörmezi kapamak için ıskotayı çekmek gerekir.Çok kapatılmıs bir güngörmez ise orsa çekmeyi arttırmasıyla birlikte tekneyi bayıltır. Orta rüzgar ve dalgasız denizde tam armalı teknelerde iyi orsa gitmek için kullanılabilir. Ne var ki daha sert havalarda bu denli orsa çekmeye karsı yapılan dümen hareketleri büyük olur. Tekneyi rotada tutabilmek için dümen palası adetabir el freni islevi görür. Güngörmezi açmak için ıskotayı boslamak gerekir. 

2) Ana yelken arabası, ıskota gerginliğini dolayısıyla bükümü değistirmeden bumbanın tekne orta hattıyla yaptığı açıyı değistirmesine yarar. 

Not: Tekne için ideal yatıklık derecesi 15o’dir. Pratik olarak anayelken bu yatıklığı mümkün olduğu kadar sağlamalıdır. Bu kural hafif havalarda, çalkantılı denizlerde ve camadan vurmak istenmediğinde islemeyebilir.Sertlesen havalarda camadan vurmak mümkün değilse yelken biraz ters rüzgar alabilir. Bu durumda iyi bir anayelkencidümenci uyumu gerekir. Bu sayede maksimum hız korunur. Ancak camadan vurmak yelkenlerin ömrü ve teknenin dengesi açısından daha sağlıklıdır.

3) Direğin ıstralyalar veya runnerlar yardımıyla geriye eğilmesiyle ana yelkenin orsa yakası ile güngörmez yakası arasındaki mesafe artar, yelkenin orta ve üst kısımlarının derinliği azalır.Eğik bir direk sert hava ile sakin denizlerde, yüksek orsa istendiğinde ya da çok orsa çeken tekneye camadan vurulamayan durumlarda kullanılır. Direk eğildiğinde yelken üzerindeki torun kıça kaydığı unutulmamalıdır. Asırı eğik direkli teknelerin ana yelkenlerinde bumbanın kıçtaki ucundan orsa yakasına katlanmalar olusur. 

4) Ana yelkenin alt yakasının derinliği arka yaka/altabaso halatı ile ayarlanır.Altabaso trimi, aynı zamanda büküme de doğrudan etki ettiği için ana yelken için vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Çekilmis bir altabaso ile anayelkenin alt kısmı düzlesince, yelkenin orta ve üst kısımlarında görece daha az kasılma olduğundan,yelkenin alt kısmına göre daha çok rüzgaraltına açılır. Yani büküm olusur,güngörmez açılır.Rüzgar arttıkça altabaso son hizaya kadar çekilir.Dalgalı durumlarda rüzgarın siddeti dalgaya baskınsa çekili, dalganın siddeti rüzgara baskınsa biraz gevsek kullanılır.

Not: Asırı durgun havada hafif tekneler yelkeni düzlestirip bükümü arttırarak daha hızlı gidebilirler.Çünkü zayıf bir hava akımı için derin bir yelkenin rüzgar altı yakasını dolasmak zordur. 

Not: Ana yelken güngörmez yakasından daha çok asağı çekilip, gerilmek istendiğinde dip camadanı ismini verdiğimiz bir sistemden yararlanılır. Bu system altabaso gergisi gibi bumbanın içinden geçip bumbanın arkasından çıkmakla birlikte altabaso gergisinin bağlandığı matafyonun 25-50cm üzerindeki bir üst matafyona bağlanır.

5) Ana yelkenin tor yerini ayarlamada ana yelken mandarı ve kanigam sisteminden yararlanılır. Bu sistemlerin yanı sıra daha önce de belirttiğimiz gibi direği eğmek toru kıça kaydırır. Ayrıca yelkenler eskidikçe torun kıça kaydığı da unutulmamalıdır.Ana yelken toru çoğu durumda ortada kullanılır.Hafif havalarda ana yelken torunu kıçta kullanmak faydalıdır. Rüzgar arttıkça tor daha da kıça kayar, böyle durumlarda kanigam veya mandarı çekerek toru basa kaydırmalısınız.Orsa yakasındaki dikey katlanmalar mandarın asırı gergin, yatay katlanmalar ise mandarın asırı gevsek olduğunu gösterir. 

Not: Mandarı aldığımızda güngörmez yakasının üst kısmı apanacaktır. Halbuki kanigamı aldığımızda güngörmez yakasının üst kısmı açılır. Bunun sebebi iki halatın yelkeni çekis yeridir. 

Not: Kanigam kasıldığında ana yelkenin alt kısmında kırısıklıklar olusur, ancak elde ettiğimiz tor yerini ve güngörmez ayarını düsündüğümüzde kaz gelecek yerden tavuğu esirgememek gerekir.

Apaz ve Pupa için:

Apaz seyrinde ana yelkeni yine kurdeleler kıça uçusacak sekilde ayarlayın. Bu seyirde tüyler kısmen kullanılabilir.Rüzgar pupaya kaydıkça kurdeleler bir ise yaramayacaktır.Bu durumda yelkeni pırpırlatmayacak kadar ıskotadan boslamak pratik olacaktır. Ancak ana yelken gurcataya dayanırsa formunu kaybeder ve gücünü yitirmeye baslar. Boslarken bu durum göz önünde bulundurulmalıdır.Bu seyirlerde araba rüzgaraltına alınmalıdır.Özellikle hava pupaya döndükçe ıskota, bükümü ayarlayamaz olur. Bu durumda büküm pupa palangasıyla kontrol edilmelidir. Pupa palangası kasıldığında büküm azalır. Böylece rüzgar kaybı engellenmis olur. 

Not: Palanganın üst çıtayı bumbaya paralel yapacak kadar alınması faydalı bir referanstır. Ancak hafif havalarda bumbanın ağırlığını da göz önünde ulundurduğumuzda palangayı çok almamak gerekir.Bu seyirlerde altabaso boslanarak yelkenin alt kısmında, kıç ıstralya boslanarak üst kısmında derinlik olusturmak gerekir.Kanigam ve mandar boslanarak toru kıça kaydırmak da apaz ve özellikle pupada faydalıdır.