Otopilot

Kalyeta Tube

Site Haritası

Otopilot

Otopilot

Kontroller

Dümen Kontrolü (Rudder)

Dümen kontrolü sekiz pozisyonludur ve her bir pozisyon ve dümen açısını (1) en küçük olmak üzere, (8) en büyük olmak üzere ayarlar.

Bu kontroldeki numaralara karşı gelen dümen açıları şöyledir;

Kontrol pozisyon Pruva Sapması Yaklaşık Dümen Açısı ---

1 1 derece 0.3 derece

2 1 derece 0.4 derece

3 1 derece 0.5 derece

4 1 derece 0.75 derece

5 1 derece 1.0 derece

6 1 derece 1.5 derece

7 1 derece 2.2 derece

8 1 derece 3.0 derece

Yukarıdaki değerler bir rehber olsun diye verilmiştir. Sahip olduğumuz otopilotun karakteristik özellikleri nedeniyle statik koşullara uygun gelen dümen açıları gerçek dinamik koşullar altında farklılık gösterir.

1.1.2 ”Sapma” Kontrolü (Sadece değiştirme çıkışı için) (YAW )

Bu kontrol 7 pozisyondan oluşur ve otopilotun sorumluluğunu değiştirir. İyi havalarda en sağlıklı kontrolü sağlamak için sapma kontrolü “2” no.lu pozisyonda olmalıdır. Pozisyon “2” de iken tutturulan rota en doğru bir biçimde meydana gelir. Uygun olmayan koşullar altında sapma kontrolünü daha yüksek bir pozisyona getirmek tavsiye edilir.

Statik şartlar altında sapma kontrolünün etkisi aşağıdaki gibidir:

“Sapma” ayarı “Sapma” Serbestiyeti

--------------------------- -------------------------------

1 0,5°
2 0,8°
3 1,3°
4 2,0°
6 7,0°
7 11,0°

Bu kontrol tablodaki kontrol düğmelerine karşılık gelen derecelere göre sapma serbestiyetini sağlar.

Bu değerler otopilotun karakteristik özelliğine göre sadece rehber olarak verilmiştir. Otopilot, geminin hareketlerine bağlı olarak dinamik koşullar altında sapma serbestiyeti statik koşullara göre daha küçüktür.

1.1.3 Karşı Dümen Kontrolü (Counter Rudder)

Sekiz kademe vasıtasıyla oluşturulmuş karşı dümen kontrolü, geminin dönme hızının düzenlenmesinin ayarlanmasını sağlar. En fazla etki 8. Pozisyonda elde edilir. Gemiyle düşük bir karşı dümen değeriyle (1. Pozisyon) seyretmek geminin tutturulmuş rotada “zig-zag”lar çizmesine neden olur ve rota değiştirmesi sırasında geminin rotasından çıkmasına sebep olur.

1.1.4 Alarm Kontrolü

Eğer gemiler “Alarm Kontrolü”nde ayarladığımız dereceden daha fazla rotadan kaçarsa duyulabilir bir alarm sesi işitilir. Bu alarm sesi dümen repetörünün yanına konumlandırılmış düğmeye basılarak susturulabilir.

Duyulabilir rota alam kolaylıkla otopilot dümen tarzında kısıtlandırılır.

Otomatik Dümen Düzeltme Fonksiyonu

Otomatik dümen düzeltme fonksiyonu rüzgar ve kabarma gibi asimetrik yan güçlerin geminin rotasındaki etkiyi otomatik olarak ortadan kaldırma özelliğine sahiptir.

1.1.5 Dümen Sınır Kontrolü (Rudder Limit)

Dümenin alabileceği en fazla dümen açısı bu kontrol aracılığı ile 5’er derecelik kademelerle 5° den 35° ye kadar, istenilen derecede sınırlandırılır. Sarı LED göstergesi yandığında dümen belirlenen sınıra gelmiştir.

2.2 OTOPİLOT İŞLEMİNE BAŞLANMASI

2.2.1 Rota Giriş Kontrolü ve Rota Göstergesi

Rota göstergesi, emredilen rotayı Navigat VIII ve IX cayro pusulasında 360° lik pusula kartında gösteren parlak turuncu bir işaretleyicidir.

Emredilen rota, NAVIPLOT RP’de iken benzer turuncu bir işaretleyici vasıtasıyla 10’ar derecelik pusula kartıyla gösterilir.

İstenilen rota, rota giriş kontrolüne basarak ve döndürerek değiştirilebilir.

Gemi otopilotta iken ve rota değişkliğini takiben, rota göstergesi pruva hattının hemen altındaki bir pozisyona yavaşça döndüğü görülür. Rota ve gidiş yönü uyuştuğu zaman, pruva hattı ve rota göstergesi üst üste olacaktır.

Örneğin otopilotta rota değişikliği sırasında geminin başı arazi olarak rotadan kaçabilir. Bu kaçma sebebiyle pruva hattı ve rota göstergesi arasında geçici bir açı ortaya çıkabilir.

2.2.2 Otopilota Geçiş

1. Cayro tatmin edici bir şekilde çalışmalıdır.

2. Kontroller verilen şu pozisyonlara getirilir.

“Dümen” kontrolü 4 no.lu pozisyona

“Sapma” kontrolü 3 no.lu pozisyona

“Karşı Dümen” kontrolü 3no.lu pozistona

“Dümen Sınır” kontrolü 20° ye

3. Cayro veya kumanda repetörünün üzerindeki rota giriş kontrolünü basarak ve çevirerek rota göstergesini istenilen rotaya getirin.

4. Kumanda seçicisini “AUTO” pozisyonuna getirin.

5. Otopilotun istenilen rotayı nasıl aldığını dikkatlice izleyin ve gerektiğinde 2.2.5 te gösterildiği gibi ayarlayın.

2.2.3 Rota Değişiklikleri

Rota değişiklikleri hemen tatbik edilebilir. Rota göstergesini yeni rotaya çevirmek yeterlidir. Gemi yeni rotayı uygulayacaktır.

2.2.4 Elle Kumandaya Geçiş

Otopilottan elle kumandaya geçiş kumanda tarz seçicisini çevirmek suretiyle hızlı bir şekilde gerçekleşir.

2.2.5 Ayarların Optimize Edilmesi İçin Genel Kurallar

Otopilot ayarlarının seyir şartlarına göre optimize edilmesi pratik gerektirir. Akılda tutulması gereken birkaç ana kural vardır;

Sakin sularda sapma kontrolunun alçak pozisyonda olması tavsiye edilir. Kaba sularda sapma kontrolü arttırılmalıdır.

Eğer gemi rotada çok fazla salınıyorsa aşırı deniz şartları yüzünden gezinmiyorsa karşı dümen kontrolü arttırılmalıdır. Eğer dümen motoru sıkça devreye giriyorsa sapma kontrolü arttırılmalıdır. Esasen dümen motorunun en az seviyede çalıştıracak ve gemiyi istenilen rotada doğru olarak seyrettirecek gerekli ayarlar tespit edilmelidir.

Hiçbir durumda gemide dalgalar yüzünden meydana gelen periyodik sapma hareketleri düzeltilmemelidir.

Denemeler dümen kontrolünün liman seyri esasında bir sonraki pozisyona yükseltilmesi gerektiğini göstermiştir. Kıçtan alınan sert denizlerde dümen kontrolü arttırılmalıdır. Sadece güverte yüküyle seyrediyorsa rota değişikliği sırasında dümen kontrolü 5no.lu pozisyonun üzerine çıkarılmamalıdır.

Eğer gemi, rota değişiklikleri esnasında rotadan sapma eğilimi gösteriyorsa karşı dümen kontrolü çok alçaktır. Diğer yandan rota değişiklikleri çok yavaş gerçekleşiyorsa karşı dümen kontrolü çok yüksektir. Bundan sonra dümen kontrolünü yükseltmek gerekli olabilir. Yük altında seyreden bir gemi safralı bir gemiye göre daha çok karşı dümen ister.

3.1 İlk İşletme Kontrolleri

3.3.1 “Karşı Dümen” Kontrolünü Gemiye Adapte Etmek

Karşı dümen kontrolünün etkisi geminin boyutuna göre adapte edilmelidir.

Adaptasyon Karşı Dümen ifadesi yardımı ile yerine getirilir .

Dümen

Rudder

Sapma

Yaw

Karşı Dümen

Counter

Rudder

Rota Alarmı

Course Alarm

Dümen

Limiti

Rudder Limit

Karşı Dümen Ayarlaması

Dönen düğme
Dört pozisyon
Küçük gemiler için saat yönü

tersine çevirin.

Büyük gemiler için saat yönünde

çevirin

AUTOMATIC STEERING

NAVIPILOT II - EL

3.1.2 Dümen Düzenleme Ayarı

Dümen düzenleme teknenin boyutlarına uygun olarak ayarlanmalıdır.

Dümen

Rudder

Sapma

Yaw

Karşı Dümen

Counter

Rudder

Rota Alarmı

Course Alarm

Dümen

Limiti

Rudder Limit

AUTOMATIC STEERING

NAVIPILOT II - EL

Dümen düzenleme ayarı

Kontrol
Dönen düğme
Soldan sağa 20, 40, 80, 200, 500 ve

off kademeleri ile 6 pozisyon

Küçük değerler için saat yönünün

tersine çevirin.

Dümen düzenleme ayar düğmesini sabit rota hatlarının otopilot tarafından düzeltilebileceği en küçük pozisyona getirin.

3.1.3 Dümen Kaçmasını Karşılamak

1. Dümen tarz seçici kontrolünü “follow-up” pozisyonuna getirin.

2. Pompa seçici düğmesini “1 Pump” pozisyonuna getirin.

3. L1 terminal bloğundaki 11 ve 19. Terminallere voltmetre bağlayın.

4. Dümeni ortalayın. Voltmetre 10 mV den daha az göstermelidir. Eğer voltmetre 10 mV dan daha az göstermiyorsa geri besleme ünitesi dümen açısını tekrar ayarlamalıdır.

5. El dümeni kullanılarak dümeni en az 20° civarında döndürün.

6. El dümenini kullanarak dümeni tekrar ortalayın.

7. Dümen tamamen ortalanmalıdır ve voltmetre 50 mV gösterir. Eğer dümen sallanıyorsa ve voltmetre 50mV’den fazla gösteriyorsa düzeltici potansiyometre R35’i saat yönünde döndürün. R35’in kapasitesi yaklaşık 15 dönüştür.

8. Pompa seçici düğmesini “2 pump” konumuna getirin.

9. İşleme başlama ayarını kademe 4’te tekrarlayın. Dümen kaçması potansiyometre R34 yardımı ile 2-pump işletilerek telafi edilir.

10. Voltmetreyi kaldırın.

3.1.4 Dümen Salınma Testi

1. Dümen düzeltme ayar düğmesini saat yönünde pozisyonuna getirin.

2. Rota giriş kontrolünü kullanarak, rota göstergecini pruva hattının altındaki

pozisyona getirin.

3. Rota giriş kontrolünü kullanarak, sabit zaman tamamlayıcısını 30° ‘lik rota farkını göstermeye yarayan rota göstergecini getirin.

4. Rota giriş kontrolünü kullanarak rota göstergecini pruva hattının altındaki pozisyona dondurun.

5. “Dümen” kontrolünü 1. konuma getirin.

6. “Sapma” kontrolünü 1. konuma getirin.

7. “Karşı Dümen” kontrolünü 1. konuma getirin.

8. Rotayı 3°de değiştirin. Rotadaki 3°lik değişiklikten sonra dümen sabit kalır. Eğer dümen sabit kalmazsa el dümeni motoru kontrol edilmelidir. Dümen izlemesi 1°den daha fazla olamaz.

9. Rota göstergecini pruva hattının altındaki konuma getirin.

10. Rota giriş kontrolü kullanılarak dümen salınım direktiflerini kontrol edin ve 5°lik rota/pruva farkını göstermeye yarayan rota göstergecini getirin.

11. Rota/Pruva farkını 5°de muhafaza edin ve “Dümen” kontrolünü aşağıdaki pozisyonlara getirerek salınım açısını kontrol edin.